1 marca 2016 r. zmienią się uprawnienia matek porzucających dzieci

Przewiduje je ustawa z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1268), która stanowi, iż w razie porzucenia dziecka przez pracownicę lub umieszczenia go, na podstawie orzeczenia sądu, w pieczy zastępczej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo w zakładzie rehabilitacji leczniczej, pracownicy nie przysługuje część urlopu macierzyńskiego przypadająca po dniu porzucenia dziecka albo umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo w zakładzie rehabilitacji leczniczej. W żadnym jednak wypadku urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodni.

Od 22 lutego 2016 r. mniejsze uprawnienia matek rezygnujących z wychowywania dziecka lub oddających je innej osobie w celu przysposobienia

Stanowi o nich ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. . z 2015 r., poz. 1220), która przewiduje, iż jeśli matka rezygnuje z wychowywania dziecka i oddaje je innej osobie w celu przysposobienia, albo gdy dziecko zostaje umieszczone, na podstawie orzeczenia sądu, w pieczy zastępczej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo w zakładzie rehabilitacji leczniczej, matce nie przysługuje część urlopu macierzyńskiego przypadająca po dniu oddania dziecka albo umieszczenia go w pieczy zastępczej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo w zakładzie rehabilitacji leczniczej. Także i w tym wypadku urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodni.

Także od 22 lutego 2016 r. nastąpią zmiany w zatrudnieniu terminowym

Stanowi o nich ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1220). Zmiany dotyczyć będą m.in.:

· likwidacji umów zawieranych na czas wykonania określonej pracy,

· możliwości ponownego zawarcia umowy na okres próbny z tym samym pracownikiem, jeśli ma być on zatrudniony przy pracy innego rodzaju lub po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o prace, jeśli zatrudnienie ma dotyczyć tego samego rodzaju pracy,

· limitowania zarówno liczby, jak i czasu trwania zatrudnienia terminowego (łączna liczba umów na czas określony nie może przekroczyć 3, zaś okres zatrudnienia na tej podstawie nie może przekroczyć 33 miesięcy),

· powyższych limitów nie stosuje się jedynie do umów o pracę zawartych na czas określony w celu: zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, wykonywania prac o charakterze dorywczym lub sezonowym, wykonywania pracy przez okres kadencji oraz w przypadku gdy pracodawca wykaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie - jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy (w tym ostatnim przypadku w terminie 5 dni pracodawca musi zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy, o zawarciu umowy wraz ze wskazaniem przyczyn jej zawarcia; niedopełnienie tego obowiązku stanowi wykroczenie),

· zrównania okresów wypowiedzenia umów zawartych na czas określony i nieokreślony (tj. ich uzależnienie wyłącznie od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy),

· możliwości zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia,

· możliwości domagania się przez pracownika zatrudnionego na czas określony przywrócenia do pracy w razie rozwiązania przez pracodawcę umowy z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów bez wypowiedzenia – pod warunkiem, iż nie upłynął jeszcze termin, do którego miała trwać umowa i okres ten nie jest krótki.

Od 2 stycznia 2016 r. łatwiej będzie łączyć pracę z życiem rodzinnym

Stanie się to za sprawą ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1268), która upraszcza i uelastycznia system urlopów związanych z opieką nad dziećmi oraz dostosowuje pozostałe uprawnienia związane z rodzicielstwem do potrzeb pracowników-rodziców. Zlikwidowany zostanie dodatkowy urlop macierzyński i dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, w związku z czym wśród urlopów związanych z opieką nad dzieckiem pozostaną jedynie:

· urlop macierzyński (20 tygodni – przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie oraz w zwiększonym wymiarze w razie urodzenia więcej niż jednego dziecka – maksymalnie do 37 tygodni),

· urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego (wymiar jak dla urlopu macierzyńskiego, ale stosowane jest ograniczenie wiekowe dziecka do ukończenia 7 lat lub 10 przy odroczonym obowiązku szkolnym, jak obecnie),

· urlop rodzicielski (32 tygodnie – przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie, a 34 tygodnie w pozostałych przypadkach, urlop przysługuje do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat),

· urlop ojcowski (w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 24 miesięcy),

· urlop wychowawczy (w wymiarze 36 miesięcy, na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 6 lat).

Od 1 stycznia 2016 r. będą elektroniczne zwolnienia lekarskie

Stanie się to za sprawą ustawy z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1066). Samo wystawianie zaświadczenia lekarskiego, według wzoru ustalonego przez ZUS, odbywać się będzie przez skrzynkę podawczą ZUS. W tym celu uprawniony lekarz będzie musiał korzystać z kwalifikowanego certyfikatu lub zaufanego profilu ePUAP oraz – za pomocą systemu teleinformatycznego udostępnionego bezpłatnie przez ZUS – stworzyć specjalny profil informacyjny, w którym będzie mógł przeglądać historię poprzednich zwolnień lekarskich (np. kiedy, na jaki okres i z powodu jakiego schorzenia zostały wystawione). Samo zwolnienie lekarskie będzie mogło być wystawione w trzech formach: zaświadczenia elektronicznego (dokument standardowy), wydruku wystawionego zaświadczenia (na żądanie chorego oraz gdy z informacji na profilu informacyjnym lekarza będzie wynikało, że płatnik składek nie ma swojego profilu informacyjnego, na którym ZUS udostępnia wystawione zaświadczenia lekarskie) oraz na formularzu zaświadczenia lekarskiego wydrukowanym z systemu teleinformatycznego (gdy lekarz nie będzie mógł wystawić go elektronicznie, np. z powodu przerwy w dostępie do internetu). Lekarz na swoim profilu informacyjnym będzie miał dostęp do danych ubezpieczonego, jego płatników składek, a także członków rodziny – jeżeli zwolnienie z pracy związane będzie z koniecznością sprawowania osobistej opieki nad członkiem rodziny.

Zupełnie nowe będą też zasady doręczania zaświadczeń lekarskich płatnikom składek. Co do zasady będzie się to odbywało przez skrzynkę podawczą ZUS na profil informacyjny płatnika składek, dzięki czemu będzie miał on wgląd do wystawionego zaświadczenia jeszcze tego samego dnia. Jedynie gdy płatnik składek nie będzie posiadał profilu, wydruk zaświadczenia dostarczy sam ubezpieczony.

Także od 1 stycznia 2016 r. zlecenia będą oskładkowane

Od przyszłego roku zleceniobiorca pracujący na podstawie kilku umów zleceń, będzie musiał opłacać składki od tych, których podstawa wymiaru jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeśli jednak łączna podstawa wymiaru składek z umów zleceń lub zlecenia z innym tytułem do ubezpieczeń wyniesie co najmniej kwotę równą minimalnemu wynagrodzeniu, wówczas zleceniobiorca nie będzie musiał odprowadzać składek od każdej umowy zlecenia. Tak stanowi ustawa z 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1831). To istotna zmiana w porównaniu do stanu dotychczasowego, gdyż aktualnie osoba pracująca na podstawie kilku umów zleceń, obowiązkowo objęta jest ubezpieczeniami emerytalno–rentowymi z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów, albo też zmienić tytuł ubezpieczeń. W praktyce możliwość tę wykorzystuje się w ten sposób, że wybiera się umowę z najniższą podstawą wymiaru składek po to, by płacić niewielkie składki ZUS. Zabieg taki pozwala na znaczne ograniczenie kosztów pracy, gdyż pełne składki płacone są jedynie ze wskazanej umowy zlecenia (z reguły zawartej na najniższą kwotę), zaś od pozostałych zleceń opłacana jest jedynie składka zdrowotna. Ma to jednak swoje konsekwencje w razie choroby, utraty pracy (brak prawa do zasiłku dla bezrobotnych) oraz emerytury. Powyższa nowelizacja przepisów ma pomóc zmniejszyć szarą strefę.

11 września 2015 r. powstanie Rada Dialogu Społecznego

Statuuje ją ustawa z 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. z 2015 r., poz. 1240). Ma być ona forum trójstronnej współpracy pracowników, pracodawców oraz rządu. Do zadań Rady należeć będzie:

· prowadzenie dialogu w celu zapewnienia warunków rozwoju społeczno-gospodarczego oraz zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki i spójności społecznej,

· działanie na rzecz realizacji zasady partycypacji i solidarności społecznej w zakresie stosunków zatrudnienia,

· działanie na rzecz poprawy jakości formułowania i wdrażania polityk oraz strategii społeczno-gospodarczych, a także budowania wokół nich społecznego porozumienia w drodze prowadzenia przejrzystego, merytorycznego i regularnego dialogu organizacji pracowników i pracodawców oraz strony rządowej,

· wspieranie prowadzenia dialogu społecznego na wszystkich szczeblach jednostek samorządu terytorialnego.

Najważniejsze kompetencje Rady będą polegały na:

· wyrażaniu opinie i zajmowaniu stanowisk,

· opiniowaniu projektów założeń projektów ustaw oraz projektów aktów prawnych, 

· inicjowanie procesu legislacyjnego.

Od 1 września br. nauczyciele bez podwyżek

Obowiązujące od nowego roku szkolnego stawki określa rozporządzenie MEN z 11 czerwca 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. z 2015 r., poz. 868).

Z tą samą datą (1 września 2015 r.) zmieniły się zasady odbywania praktycznej nauki zawodu

Przewiduje je rozporządzenie MEN z 11 sierpnia 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1183), które dopuszcza organizowanie praktycznej nauki zawodu w formie zajęć praktycznych lub – w technikum i szkole policealnej – w formie praktyk zawodowych. Same zajęcia praktyczne mogą odbywać się u pracodawców, na zasadach dualnego systemu kształcenia, na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, zawartej pomiędzy młodocianym a pracodawcą lub umowy o praktyczną naukę zawodu, zawartej pomiędzy dyrektorem szkoły a pracodawcą przyjmującym uczniów na praktyczną naukę zawodu. Zajęcia praktyczne organizuje się w czasie trwania zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Jedynie w przypadkach uzasadnionych specyfiką danego zawodu mogą być organizowane także w okresie ferii letnich. W takim wypadku odpowiedniemu skróceniu ulega czas trwania zajęć dydaktyczno-wychowawczych dla uczniów odbywających te zajęcia. Rozporządzenie określa ponadto minimalną liczbę godzin zajęć praktycznych odbywanych u pracodawców na zasadach dualnego systemu kształcenia.

Także od 1 września br. pracownik młodociany otrzyma niższe wynagrodzenie

Wynagrodzenie pracownika młodocianego w okresie nauki zawodu jest ściśle związane z wysokością przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, gdyż stanowi procentową wartość z tej kwoty. W konsekwencji więc ogłoszona przez Prezesa GUS w komunikacie z 11 sierpnia 2015 r. (M.P. z 2015 r., poz. 720) obniżka przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2015 r., spowodowała automatycznie obniżenie również miesięcznego wynagrodzenia pracowników młodocianych. Przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2015 r. wynosi bowiem 3854,88 zł, podczas gdy w pierwszym kwartale wynosiło ono 4054,89 zł, co stanowi spadek wartości o 200,01 zł. W konsekwencji od 1 września wynagrodzenie pracowników młodocianych wynosi:

· w pierwszym roku nauki (nie mniej niż 4%) – 154,20 zł,

· w drugim roku nauki (nie mniej niż 5%) – 192,74 zł,

· w trzecim roku nauki (nie mniej niż 6%) – 231,29 zł.

Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne pracowników młodocianych od 1 września do 30 listopada 2015 r. będzie wynosiła:

· w pierwszym roku nauki:

o ubezpieczenie emerytalne – 15,05 zł (zarówno płatnik, jak i ubezpieczony),

o ubezpieczenie rentowe – 10,02 zł (płatnik), 2,31 zł (ubezpieczony),

o ubezpieczenie chorobowe – 3,78 (ubezpieczony);

· w drugim roku nauki:

o ubezpieczenie emerytalne – 18,81 zł (zarówno płatnik, jak i ubezpieczony),

o ubezpieczenie rentowe – 12,53 zł (płatnik), 2,89 zł (ubezpieczony),

o ubezpieczenie chorobowe – 4,72 (ubezpieczony);

· w trzecim roku nauki:

o ubezpieczenie emerytalne – 22,57 zł (zarówno płatnik, jak i ubezpieczony),

o ubezpieczenie rentowe – 15,03 zł (płatnik), 3,47 zł (ubezpieczony),

o ubezpieczenie chorobowe – 5,67 (ubezpieczony).

Od 1 września 2015 r. mniej dorobią także emeryci

Obniżenie wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w drugim kwartale 2015 r. spowodowało również automatyczne zmniejszenie możliwości zarobkowania emerytów i rencistów. Ci bowiem, w myśl ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mogą bez ryzyka zmniejszenia świadczenia, uzyskać przychód w kwocie stanowiącej maksymalnie 70% ostatniego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy. Gdyby zaś uzyskany przez nich przychód przekroczył 130% ww. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, ulega zawieszeniu. Skoro zaś Prezes GUS w komunikacie z 11 sierpnia 2015 r. (M.P. z 2015 r., poz. 720) ogłosił, iż przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2015 r. wyniosło 3854,88 zł (a więc jest niższe o 200,01 zł od przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2015 r., które wynosiło 4054,89 zł), w związku z tym kwota przychodu odpowiadająca 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia od 1 września 2015 r. wynosi 2698,50 zł (do 31 sierpnia kwota ta wynosiła 2838,50 zł), natomiast kwota przychodu odpowiadająca 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia będzie wynosiła 5011,40 zł (do 31 sierpnia 5271,40 zł).

Od 1 września br. niższe wpłaty na PFRON

Kolejną konsekwencją obniżenia przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2015 r. jest automatyczne zmniejszenie wysokości wpłat na PFRON, które stanowią iloczyn 40,65% tego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych (art. 21 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz. U. z 2011 r,. Nr 127, poz. 721 ze zm.).