STANOWISKO DEPARTAMENTU PRAWNEGO W GŁÓWNYM INSPEKTORACIE PRACY

(GPP- 471/ 4560-741 /08/PE)

Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy uprzejmie informuje, iż zgodnie z art. 67⁵ § 1 i 2 kodeksu pracy telepracownikiem jest pracownik, który wykonuje pracę regularnie poza zakładem pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną i przekazuje wyniki pracy, w szczególności za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Zgodnie zaś z art. 2 pkt 5 ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczna (Dz.U. z 2002 r., Nr 144, poz. 1204 z późn. zm.) środkami komunikacji elektronicznej są rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykonywaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności pocztą elektroniczną.

Z kolei system teleinformatyczny to zespół współpracujących z sobą urządzeń informatycznych i oprogramowania, zapewniający przetwarzanie i przechowywaniem, wysyłanie i odbieranie danych przez sieci telekomunikacyjne za pomocą właściwego dla danego rodzaju sieci urządzenia końcowego w rozumieniu ustawy z 21 lipca 2000. r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2001 r., Nr 73, poz. 852 z późn. zm.).

Można więc w oparciu o przyjętą w kodeksie legalną definicję telepracy i telepracownika wyróżnić następujące, szczególne cechy pracy takiego pracownika polegające na:

· świadczeniu pracy regularnie poza zakładem pracy,

· z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej,

· przekazywaniu wyników pracy pracodawcy zwłaszcza za pośrednictwem takich środków.

Ustosunkowując się do Pani pytania nie sposób nie uwzględnić w tym zakresie uzasadnienia projektu noweli wprowadzającej do kodeksu pracy regulacje związane z telepracą. Wskazano w nim bowiem, że kryterium rozgraniczającym telepracę i klasyczny stosunek pracy jest sposób rozliczania się przez pracownika z wykonanej pracy poprzez środki komunikacji elektronicznej. Wszakże w treści art. 67⁵ § 2 kodeksu pracy posłużono się zwrotem "w szczególności", który sugeruje, że rozliczanie się z wyników pracy nie musi następować wyłącznie drogą elektroniczną, to nie mniej jednak taka forma powinna zdecydowanie przeważać przy tego rodzaju pracy.

Takie zresztą jest ratio legis wprowadzonych przepisów o telepracy, gdzie znaczenie decydujące ma sposób wykonywania pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. Predestynowana do tego jest więc zwłaszcza praca twórcza, naukowa, czy koncepcyjna w takich specjalnościach jak dziennikarstwo, marketing, usługi prawnicze, tłumaczenia itd. Należy bowiem pamiętać, że telepraca związana jest ze szczególną organizacją pracy w firmie, co już samo w sobie nie pozwala na stosowanie jej do wszelkiego rodzaju stanowisk, z którymi wiąże się wykorzystywanie środków komunikacji elektronicznej.

W tym zakresie Departament Prawny podtrzymuje swoje stanowisko z dnia 1 listopada 2007 r. (GPP-401-4560-/07/PE), w którym wskazano, że dopuszczalność zatrudnienia przedstawiciela handlowego (świadczącego pracę regularnie poza siedzibą pracodawcy) w formie telepracy zależy od tego, czy praca wykonywana jest z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.

Jeśli bowiem zadania tego pracownika obejmują np. poszukiwanie klientów firmy drogą elektroniczną, czy też z wykorzystaniem telefonu albo sprzedaż produktów pracodawcy za pośrednictwem sieci internetowej, to należy przyjąć, że zatrudnienie tego pracownika w formie telepracy jest prawnie dopuszczalne. Inaczej będzie jednak w przypadku typowych przedstawicieli handlowych, których praca polega na pracy w terenie i wyjazdach do klientów pracodawcy, czy poszukiwaniu potencjalnych klientów w formie kontaktów bezpośrednich. Takie świadczenie pracy, zdaniem Departamentu, nie może być uznane za wykonywanie jej z wykorzystywaniem środków komunikacji elektronicznej, gdyż jej istotą jest budowanie osobistych relacji z dotychczasowymi i potencjalnymi klientami. Tym samym praca ta nie może być świadczona w formie telepracy. Nie zmienia tego również fakt przekazywania do siedziby pracodawcy drogą elektroniczną codziennych raportów np. o ilości odbytych spotkań, czy przyjętych zamówień, ponieważ nie jest to zmaterializowany wynik ich pracy, a raczej swoiste sprawozdanie z wykonanych zadań.

Niewątpliwie zaś specyfika pracy przedstawicieli handlowych pozwala na zatrudnianie ich w zadaniowym systemie czasu pracy, którego wprowadzenie związane jest bardzo często z utrudnioną kontrolą pracownika w trakcie realizacji powierzonych zadań. Poza tym, przy tego rodzaju pracach dla pracodawcy bardziej istotny od samego pozostawania pracownika na stanowisku pracy jest jej efekt przekładany np. na ilość napływających do pracodawcy zamówień.

Piotr Wojciechowski

wicedyrektor Departamentu Prawnego w Głównym Inspektoracie Pracy